“Huisarts, sociaal werker en wijkverpleegkundige weten elkaar nu beter te vinden”
3 oktober 2021
Otwin van Dijk is burgemeester in gemeente Oude IJsselstreek. Hij deed recent mee aan een Proeftuin van Agora in zijn gemeente die gericht is op samenwerking met andere professionals in de regio. Hij vertelt over zijn inzichten en de ervaringen die hij opdeed. ‘We maken de randen van de wetten zachter’.
Wat waren voor jou de belangrijkste drijfveren om met deze Proeftuin te starten?
‘Bij zorg denken we als eerste aan medicijnen geven, of iemand op tijd uit bed halen en diegene er twaalf uur later weer in leggen. Maar dan begint het leven pas, vind ik. Zorg is geen doel op zich, maar een voorwaarde voor een gelukkig leven. Ja, ook in de palliatieve fase, die toch vaak als een beladen deel van het zorgproces wordt gezien. Begrijpelijk, maar bedenk dat ook die mensen naar betekenis zoeken. Dat gaat van ‘wilde plannen’ uitvoeren tot de behoefte aan zinvolle gesprekken. Passende oplossingen voor dat bredere mensbeeld, daar is echt behoefte aan. Ten tweede, soms schuurt het systeem. Ik was heel benieuwd welke ‘stel achtige’ discussies mensen belemmeren om het leven te leiden dat ze willen. De derde reden, ik wil dat mensen geen gedoe ervaren – zeker niet in de laatste levensfase. Daarom is het ontzettend belangrijk dat we de zorg niet alleen beter, maar ook makkelijker afstemmen op de patiënt én het hele ecosysteem om diegene heen, zoals partners en mantelzorgers.’
Wat maakt Oude IJsselstreek tot een geschikte gemeente voor deze Proeftuin?
‘De Proeftuin sluit perfect aan op lopende pilots, gebaseerd op dezelfde filosofie. Hoe kunnen we mensen eenvoudiger helpen, maar ook beter? Hoe geven we professionals meer het stuur in handen? Hoe ‘ontschotten’ we tussen de verschillende wetten en organisaties, zonder dat mensen daar last van hebben? En hoe kijken we verder dan puur ‘de techniek van de zorg’, maar leggen we ook de verbinding naar welzijn en welbevinden? Wij geloven in zorg thuis, daar voel je je het lekkerst. Je bent tenslotte primair mens, geen patiënt. Daar moeten de zorg en het welzijn op aansluiten, zonder ingewikkeld gedoe.’
We maken de randen van de wetten zachter
En wat is er echt dankzij de Proeftuin bereikt?
‘De huisarts, sociaal werker, thuiszorgmedewerker, wijkverpleegkundige en ga zo maar door: ze weten elkaar beter te vinden, dankzij die casussen over mensen van vlees en bloed. Daardoor leer je anders, breder naar situaties kijken, niet meer beginnend vanuit de regelgeving. Bij wijze van spreken: als we regel A en B optellen, dan kan alleen dit of dat. Ook ontdekten we dat je het stelsel niet per se grondig hoeft aan te passen als je er slimmer mee omgaat. Niet meer alleen handelend vanuit je eigen kolom.’
Geef daar eens een voorbeeld van?
‘Door samen te werken maken we de randen van de wetten zachter. Neem de wijkverpleegkundige en de sociaal werker. De wijkverpleegkundige wordt uit de zorgverzekeringswet betaald, de sociaal werker vanuit de Wmo. Omdat ze elkaar nu kennen, trekken ze gezamenlijk op, los van ‘hun’ wet. En komen ze ook op het juiste moment in actie, bijvoorbeeld bij de indicatiestelling. Dat gebeurde nog weleens te vroeg of juist te laat, omdat mantelzorgers zich zo lang mogelijk ‘groot’ wilden houden, maar eigenlijk al op de toppen van kunnen liepen.’
Wat was je grootste eyeopener?
‘Dat het kan! Mensen worden gelukkiger, professionals vinden het leuk om met een bredere blik te werken. Ook is er meer vertrouwen tussen de disciplines. Als Tweede Kamerlid voerde ik zo’n acht, tien jaar geleden al debatten over ontschotten in de zorg. Sindsdien is de wens absoluut in Nederland ingeburgerd, maar ja, dan de uitvoering, zeker bij upscaling. Dan wordt het ingewikkeld. Budgetten die van de langdurige zorg opeens naar bijvoorbeeld de buurt moeten. Daarom is de Proeftuin zo’n fijne start: je begint klein. Bij ons smaakte dat naar meer. Zo is ons eerder gestarte project ‘Ontschot, Beter Thuis’ weer aangezwengeld. Samen met onder andere zorgkantoren onderzoeken we de vraag: hoe kunnen we de oplossing voor mensen vooropzetten en wij, als organisaties, onderling die financiering regelen? Daar hoef je dus niet allerlei wetten kolossaal voor aan te passen, maar het betekent wel: gezamenlijk geld in de pot stoppen en ja, dus ook de opbrengsten – shared savings – delen.’
Wat is jouw droom daarbij?
‘Als wijkverpleegkundige ben je de schakel tussen het medische en sociale domein. Dat komt nu veel beter tot zijn recht. Ik heb ‘Dat niet bijvoorbeeld het zorgkantoor of de gemeente wordt afgerekend op dat ene deeltje dat onder hun hoede valt. Alle spelers zijn sámen verantwoordelijk voor het geluk van mensen, ook in de laatste levensfase.’
Een vruchtbare bodem
Otwins tips voor een sterke start
‘Ontschotten begint bij gesprekken.
Praat met zoveel mogelijk mensen. Over de zorg, hun welzijn. Dan merk je dat zij nooit beginnen met een ‘bestelling’ uit de Wmo, Zorgverzekeringswet of Wlz, maar altijd met een verhaal over hun leven.’
Durf je als professional kwetsbaar op te stellen. Zeg waarmee je worstelt, waarbij je hulp nodig hebt. In de Proeftuin zagen we dat professionals
juist door die kwetsbaarheid enorme stappen zetten.’
Meer weten over de proeftuinen?
Samen met Movisie start Agora in 2022 lokale proeftuinen om de samenwerking van professionals uit de zorg en het sociaal domein te verbeteren.
• Alle informatie vind je op onze proeftuinen-pagina’s.
• Download het boekje ‘10 ingrediënten voor een succesvolle proeftuin’, met de ervaringen uit de gemeente Oude-IJsselstreek.
• Meer over samenwerken in lokale projecten
Doe mee!
Ben jij geïnspireerd geraakt en wil je ook een proeftuin opstarten? Neem contact op via info@agora.nl.
Download en lees
Delen: