Hoe komen we samen uit de lockdown?

19 mei 2020

Hoe komen we samen uit de lockdown? De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving schreef er een rapport over, met daarin ook aandacht voor ‘Kwaliteit van leven en sterven’. In dit artikel bekijken we wat de adviezen van de Raad betekenen voor mensen in de palliatieve fase.

(Samen)leven is meer dan overleven, zo heet het rapport van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS). Dit rapport geeft richting aan de politiek en aan de samenleving, om ‘intelligent uit de lockdown te komen’. Niet samen volhouden, maar samen doen is het advies. De Raad adviseert over vier thema’s: Kwaliteit van leven en sterven, Ongelijkheid en kwetsbare groepen, zorg en ondersteuning, adaptief bestuur.

Uit het rapport: “Maak gebruik van de kracht in de samenleving die is ontstaan tijdens de crisis. Voorwaarde is: vertrouwen in de burgers, in organisaties, professionals, bestuurders en ondernemers. Zij kunnen hun eigen verantwoordelijkheid nemen om ‘het juiste’ te doen in de periode na de crisis.”

Advies gebaseerd op ervaringen uit de praktijk

De Raad geeft een aantal adviezen over Kwaliteit van leven en sterven. Dit is bij uitstek het thema waar het in de ‘palliatieve benadering’ over gaat. De ervaringen van cliënten, mantelzorgers, professionals en bestuurders tijdens de coronacrisis vormden voor de Raad een belangrijk startpunt voor zijn advisering. Via een online raadpleging (In het Oog van de Storm) deelden bijna 5.000 mensen hun ervaringen.

Wat betekent het bijvoorbeeld als het verblijf in een verpleeghuis – de gemiddelde verblijfsduur van mensen die er nu wonen is 9 maanden – gekenmerkt wordt door eenzaamheid? Of wat doet het met mensen zelf en hun naasten als zij alleen, of enkel met mensen in isolatiepakken met brillen en mondkapjes om hen heen, sterven?

Ruimte voor maatwerk

De Raad adviseert de komende tijd ruimte te creëren voor het goede gesprek over kwaliteit van leven en waardig sterven. En om op grond van die gesprekken, ook diverse afwegingen toe te laten over de invulling van algemene maatregelen gericht op het minimaliseren van de kans op besmetting. Dat brengt de zeggenschap over kwaliteit van leven en waardigheid van sterven weer terug waar die hoort: bij mensen zelf.

Niet als puur individuele beslissing, maar als sociale afweging. Waarin naast persoonlijke aspecten, ook de voorkeuren van en de consequenties voor anderen meespelen. Het gaat dan over directe naasten, andere patiënten en cliënten en uiteraard ook de betrokken zorg- en hulpverleners. De RVS roept daarom op tot maatwerk bij de invulling van algemene maatregelen gericht op het minimaliseren van de kans op besmetting in ziekenhuizen, zorginstellingen en bij zorg aan huis.

Instrumenten voor het gesprek over de dood

De Raad schrijft: “Het advies over het gesprek over de dood wordt met voorrang opgepakt, om een bijdrage te leveren aan ruimte voor afwegingen rond waardig sterven.” Het goede gesprek over kwaliteit van leven en waardig sterven werd en wordt op veel plaatsen gevoerd – maar nog lang niet overal. Deze crisis brengt dat in beweging.

Huisartsen geven bijvoorbeeld aan dat gesprekken over kwaliteit van leven en waardig sterven toenemen, bijvoorbeeld met ouderen die nog thuis wonen of met mensen van alle leeftijden die tot de risicogroep behoren. Dat is een positieve ontwikkeling die we moeten vasthouden. Agora ontwikkelde hiervoor samen met de coalitiepartners in Van Betekenis tot het Einde een aantal bruikbare instrumenten.

Bekijk de instrumenten op www.ikwilmetjepraten.nu.