Proeftuin zorg en sociaal domein smaakt naar meer

2 maart 2020

In gemeenten bieden veel professionals en vrijwilligers ondersteuning aan mensen in hun laatste levensfase. Van huisartsen tot Wmo-consulenten en van sociaal werkers tot thuiszorgmedewerkers. Hoe zorg je dat deze professionals – elk vanuit hun eigen complexe regelgeving – soepeler gaan samenwerken? Waarbij de behoefte van mensen die ongeneeslijk ziek zijn centraal staat. Agora begeleidt gemeenten hierin, met een reeks proeftuinen. De eerste proeftuin startte in 2019 in de gemeente Oude IJsselstreek.

Goede palliatieve ondersteuning is nodig omdat mensen steeds ouder worden en langer leven met chronische en ongeneeslijke ziektes. Door de vergrijzing groeit deze groep mensen de komende jaren. Ouderen wonen bovendien langer thuis.

Integrale samenwerking

Mensen in de ‘palliatieve levensfase’ die thuis wonen, ontvangen in de eerste plaats vaak zorg van hun naasten (mantelzorgers). De huisarts is meestal wel in beeld. Maar daaromheen zijn er nóg veel andere lokale partijen die zorg en ondersteuning (kunnen) bieden. Deze partijen – zoals gemeenten, welzijnsorganisaties, geestelijk verzorgers, zorgaanbieders, – werken binnen bepaalde wetten, regels en financieringsstromen. Een van de uitdagingen in de zorg , is dat te doen wat nodig is, ondanks die wetten, regels en financieringsstromen. Dit vraagt om anders te kijken naar integrale samenwerking.

Om tafel in een proeftuin

Agora draagt bij aan de integrale samenwerking. door in diverse gemeenten proeftuinen te organiseren. In die proeftuinen zitten we om tafel met alle lokale partijen die een rol hebben in het leven van iemand die ongeneeslijk ziek is, of kwetsbaar is door ouderdom. Samen verkennen we de behoefte en vragen van deze mensen in de palliatieve fase. We bespreken ieders rol daarbij en onderzoeken hoe we lokaal beter kunnen samenwerken. Uit deze proeftuinen blijkt dat er meerdere succesbepalende factoren zijn.

Wat werkt in de praktijk?

Wat zijn de succesbepalende factoren zoals we die nu tegenkomen?

• elkaar kennen
• bekendheid van huisartsen met de toegevoegde waarde van geestelijk verzorgers
• goede uitwisseling van informatie
• het vroegtijdig betrekken van betekenisvolle naasten
• sociaal werkers weten waar ze terecht kunnen met signalen/hulpvragen
• samenwerking en vertrouwen tussen de wijkverpleging en Wmo-consulenten

Agora deelt dit landelijk.  

Kennis maken en kennis uitwisselen

Agora organiseert tijdens de proeftuinen onder andere kennismaking en kennisuitwisseling. De proeftuin in Oude IJsselstreek leidde al tot betere afstemming tussen de lokale partijen. En daarmee tot betere zorg. Ron Mestrom, adviseur sociaal domein van de gemeente Oude IJsselstreek vertelt hoe hij het project ervaart. “Het helpt erg om aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden in kaart te brengen waar het beter kan. Soms moeten schotten weg, soms moeten ze juist overeind blijven. We willen tegemoet komen aan de oproep van minister Hugo de Jonge om inwoners te helpen op een manier die aansluit bij hun omgeving en zorg en welzijn beter te laten samenwerken.”

Investeringen en opbrengsten eerlijk verdelen

“Als Oude IJsselstreek gaan we uit van normaliseren”, vertelt Ron. “We willen medicaliseren of problematiseren tegen gaan. Voor ons is het belangrijk het goede te doen en dat de inwoner de ondersteuning krijgt die nodig is. Met alle lokale partners zijn we ervan overtuigd dat inwoners beter geholpen worden als we de zorg beter op elkaar afstemmen. We zien het als een uitdaging om investeringen (door gemeenten in bijvoorbeeld meer mantelzorgondersteuning) én opbrengsten (bij zorgverzekeraars bij minder zorg) eerlijk met elkaar te verdelen. Zo kunnen het welzijn, de gezondheid van de inwoner centraal blijven staan.”

Structureel overleg dankzij proeftuin

Guus Metzemaekers, huisarts te Ulft (dat valt onder gemeente Oude IJsselstreek) is ook enthousiast: “Tot dusver was er te weinig overleg tussen de zorgpartners die betrokken zijn bij de zorg voor de palliatieve patiënt. Overdracht van informatie ging vaak via de patiënt en niet door directe communicatie. Dankzij dit project van Agora in onze gemeente, overleggen wij als huisartsen nu structureel met de Wmo-consulenten van de gemeente en met de thuiszorg. Andere partners zoals geestelijk verzorgers sluiten soms ad hoc aan. Het project zit nog in een vroege fase, maar we zien nu al betere afstemming. En ook buiten dit project om wordt ons onderlinge contact laagdrempeliger merk ik. We weten elkaar nu te vinden.”

Mogelijkheden binnen regelgeving

Huisarts Metzemaekers ziet duidelijk het positieve effect van betere samenwerking op de directe zorg voor zijn patiënten. Maar er zijn meer opbrengsten: “omdat ook de adviseur en wethouder van de gemeente én de bestuurders van de thuiszorg betrokken zijn – krijgen we steeds meer inzicht in welke elementen in regelgeving goede zorg en samenwerking in de weg staan. Via het netwerk van Agora proberen we deze regelgeving bij te stellen. Tegelijk blijkt er ook binnen de huidige regelgeving veel mogelijk te zijn om als partners beter samen te werken. Al met al is dit project veelbelovend!”

Oproep

In de gemeente Oude IJsselstreek gaan partijen uit de zorg dus aan de slag om duurzame oplossingen te bieden voor de uitdagingen binnen de palliatieve zorg. Herkent u deze uitdagingen ook in uw gemeente? Wilt u advies over en begeleiding bij wat in uw gemeente werkt om mensen in de laatste levensfase beter te ondersteunen? Neem dan contact op met Carolien Neefjes of Sandrina Sangers van Agora.

Meer weten over de proeftuinen?

Samen met Movisie start Agora in 2022 lokale proeftuinen om de samenwerking van professionals uit de zorg en het sociaal domein te verbeteren. 

• Alle informatie vind je op onze proeftuinen-pagina’s.
• Download het boekje ‘10 ingrediënten voor een succesvolle proeftuin’, met de ervaringen uit de gemeente Oude-IJsselstreek.
• Meer over samenwerken in lokale projecten