Drie gesprekken over zingeving

14 december 2022

Aandacht voor zingeving is onderdeel van goede ondersteuning en zorg. Vragen over zingeving spelen in verschillende levensfasen. Welke zingevingsvragen spelen er in de palliatieve levensfase van mensen en hun naasten? Wat kan de geestelijk verzorger hierin betekenen? Marije Vermaas, geestelijk verzorger bij het Centrum voor Levensvragen en drie cliënten brengen het in beeld in de nieuwe film ‘Drie gesprekken over zingeving – Praten over levensvragen.’

Steeds meer professionals zijn zich bewust dat zingeving een cruciaal aspect is in veel facetten van het leven en werken ook steeds vaker samen met geestelijk verzorgers. Geestelijk verzorgers zijn experts in het ondersteunen bij vragen over zingeving. Voor mensen in de palliatieve levensfase en hun naasten, en mensen van 50 jaar en ouder, wordt ondersteuning van de geestelijk verzorger vergoed.

Drie (fictieve) gesprekken in de film geven een beeld uit de praktijk van professionele ondersteuning bij zingeving en levensvragen van geestelijk verzorgers thuis. De film wil het inzicht vergroten in de vaak complexe vragen van mensen, interventies van de geestelijk verzorger, en de toegevoegde waarde van deze ondersteuning voor mensen die thuis wonen.

In de film zien we Marije Vermaas in gesprek met drie cliënten: Rosa, een actieve vrouw van 82 jaar in de palliatieve levensfase; Peter, een man van middelbare leeftijd die kampt met een chronische aandoening, en Joyce, de jonge moeder van een kind met een ernstige, levensbedreigende ziekte.

Bekijk de film:

Sinds Rosa weet dat ze een ongeneeslijk ziekte heeft, kijkt ze terug op haar leven. Ze heeft al meerdere gesprekken met Marije gevoerd, waarin ze haar wensen om goed afscheid te nemen heeft vormgegeven. Een belangrijk thema daarin zijn de vragen die ze aan haar kinderen wil stellen, over de opvoeding die ze hen heeft gegeven. De mogelijkheid van een levensverlengende behandeling die haar arts recent oppert, creëert een hele nieuwe situatie. Was ze eerst bezig met afscheid nemen, nu is haar hoop gevoed om nog een lange reis te maken. In de gesprekken met Marije bespreekt ze haar wensen en dilemma’s. Dit helpt haar de complexe thema’s te ordenen en gebalanceerde keuzes te maken rond de onderwerpen die in deze fase zo waardevol voor haar zijn.

Een ander gesprek

Peter is een man van middelbare leeftijd. Het gesprek met een geestelijk verzorger is tot stand gekomen op advies van een sociaal werker. In het eerste gesprek praat hij met Marije over zijn chronische hoofdpijn die steeds frequenter wordt, en de gevolgen van deze aandoening op de rest van zijn leven. Tijdens het gesprek komt het verlies van zijn broer boven, voor wie hij zich altijd van betekenis voelde. Door aandacht te geven aan de gevoelens rondom het overlijden van zijn broer en zijn eigen toenemende kwetsbaarheid, gaat het gesprek een laagje dieper. Hij gaat op zoek naar voor wie hij van betekenis is (geweest) en wat hij mist. Peter ondervindt dat het gesprek met Marije een ánder gesprek is. Hij is positief verrast met de ondersteuning van een geestelijk verzorger.

Krachtbronnen

Joyce is de jonge moeder van Maarten, een kind met een ernstige, levensbedreigende ziekte. Ze zorgt continu voor hem en maakt zich zorgen. Ze worstelt met de gevoelens van het leven tussen hoop en vrees. Er is bovendien sprake van levend verlies: rouw die ze nu al voelt, ook al is haar zoontje nog bij hen. Bovendien beïnvloedt de zorg voor haar zoontje de relatie met haar man. Het is voor haar moeilijk om te kunnen genieten, nu ze weet dat ze binnen een aantal jaren afscheid van haar zoontje zal moeten nemen. Ze vraagt zich af hoe het nu verder moet.
Tijdens het gesprek met de geestelijk verzorger ontdekt ze meer over haar innerlijke krachtbronnen en wie nog meer belangrijk voor haar is. Ook ontdekt ze wie ze om steun kan vragen.

Marije Vermaas, geestelijk verzorger
‘Ieders verhaal mag er zijn, doet ertoe, en is het waard is om verteld te worden. Je mag komen zoals jij bent, met al je verdriet, twijfels, angsten, zorgen. Je bent zoveel meer dan alleen je lichaam. En een goed gesprek, een luisterend oor kan iemand zoveel goed doen.’

Deze drie verhalen zijn fictief en gebaseerd op de praktijken van geestelijk verzorgers thuis.

Marije Vermaas is geestelijk verzorger bij onder andere het Centrum voor Levensvragen Utrecht Zuid.

Ook interessant

• Korte versie ‘Drie gesprekken over zingeving – Praten over levensvragen’ (YouTube, 1,5 min)
• Keuzehulp: Wanneer schakel ik een geestelijk verzorger in?
• Drukbezochte masterclass Samen zorgen voor zingeving
• Terugblik masterclass Zin in het latere leven
• Betekenisverlening voor ouders met ernstig zieke kinderen
• Casus levensvragen: ‘Ik voel dat dit oudere echtpaar er doorheen zit’ – Nursing magazine

Meer informatie

Geestelijke Verzorging Thuis
Sinds 2019 kunnen mensen die thuis wonen ondersteuning krijgen van een geestelijk verzorger. Geestelijk verzorgers bieden professionele begeleiding bij zingeving en levensvragen. Ze bieden een luisterend oor, een troostend woord, rituelen en een goed gesprek. Een vertrouwelijk gesprek met een geestelijk verzorger kan opluchten. En hij of zij kan helpen bij het nemen van belangrijke beslissingen. Ook nemen zij deel aan multidisciplinair overleg en PaTz-groepen, en verzorgen zij onderwijs en trainingen aan professionals en vrijwilligers. Om mensen met levensvragen tijdig door te verwijzen naar een geestelijk verzorger is het belangrijk om (proactief) levensvragen te signaleren en te herkennen.

Vergoedingen
Voor onderstaande groepen wordt een aantal gesprekken met een geestelijk verzorger vergoed:
• thuiswonenden van 50 jaar en ouder
• mensen met een ongeneeslijke aandoening en hun naasten
• Gezinnen met een ernstig ziek kind (t/m 18 jaar)

Meer informatie
• Pratenoverlevensvragen.nl
• Geestelijke Verzorging Thuis
• Geestelijke Verzorging Nederland
• Veelgestelde vragen Geestelijke Verzorging Thuis
• Geestelijke Verzorging Thuis: in de media

Trainingen en (na)scholing over zingeving
• Centra voor Levensvragen

Waar vind ik een geestelijk verzorger?
• Landelijk telefoonnummer Zingeving en Levensvragen: 085 00 43 063
• Plattegrond: Vind ondersteuning bij jou in de buurt
• Netwerk Integrale Kindzorg

Instrumenten voor professionals
• Infographic Zingevingsvragen: Bij wie kun je terecht?
• Palliatieve benadering: met wie kun je samenwerken?
• Infographic: Vier dimensies van palliatieve ondersteuning
• Zingeving in de thuissituatie
• Kenniswerkplaats Zingeving en Geestelijke Verzorging Thuis