Kitty van de Ven, Coördinator Netwerk Palliatieve Zorg, over proeftuin Zundert:
‘Er is een wereld te winnen aan bewustzijn en kennis over palliatieve zorg’
10 mei 2023
Kitty van de Ven is al bijna 19 jaar werkzaam als Coördinator van het Netwerk Palliatieve Zorg Stadsgewest Breda, waaronder ook Zundert valt. In die functie regelt zij o.a. de samenwerking tussen verschillende zorgorganisaties, doet kwaliteitsimpulsen, organiseert scholing en geeft advies. Ze was ook betrokken bij de start van het Centrum voor Levensvragen in de regio Stadsgewest Breda, nog voor de subsidieregeling voor Geestelijke Verzorging Thuis er was.
Zowel vanuit haar werk als vanuit persoonlijke ervaringen, ligt goede palliatieve zorg Kitty na aan het hart. Ze werkt daarom van harte mee aan de proeftuin in Zundert en neemt ook deel in het kernteam van dit project.
Het begrip palliatief landt nog onvoldoende, is de ervaring van Kitty . ‘En daarom moet er over gepraat worden.’ Daar zet Kitty zich al lang voor in. Toen ik net begon als coördinator, mocht ik onze folder niet overal verspreiden vanwege het woord ‘palliatief’. Nu is het woord gemeengoed, maar niet iedereen bedoelt er hetzelfde mee. Er is nog een wereld te winnen aan bewustzijn en kennis over palliatieve zorg, voor alle hulpverleners. Wat voor hulpverlener je ook bent.’
‘Palliatieve zorg wordt nog teveel direct gekoppeld aan de dood’
‘Palliatieve zorg wordt nog teveel direct gekoppeld aan de dood’, is haar ervaring. ‘Het wordt verward met de terminale levensfase, soms denkt men dat het over de laatste dagen gaat of alleen over symptoombestrijding.’ Ze noemt een voorbeeld: ‘Mijn moeder lag in het verpleeghuis en de verpleegster zei: “We zijn hier erg goed in palliatieve zorg.” Ze bedoelde daarmee de stervensfase. Ze hebben erg goed voor mijn moeder gezorgd in die laatste dagen, hoor, maar dat ging dus om terminale zorg.’
Wat is een proeftuin?
Eén jaar slim samenwerken, met de belangrijkste betrokkenen. Van huisarts, wijkverpleegkundige en sociaal werker tot Wmo-consulent. Zelfs met beleidsmakers en bestuurders. Binnen je gemeente of wijk. Dat is een proeftuin, in het kort. Samen duiken jullie in levendige casussen, werkend vanuit de vier dimensies van palliatieve zorg. Hoe kan het beter, eerder of anders? Welke andere beroepskrachten bieden die meerwaarde waar je niet zo snel aan denkt? Je leert van elkaar én elkaar kennen. En dat merk je direct in de praktijk. Meer weten over de proeftuinen en aanmelden? Kijk op: Proeftuinen – Zinvol samenwerken, zó doe je dat.
Palliatieve benadering
Palliatieve ondersteuning was en is nog steeds erg gericht op zorg en op behandeling, vindt ze. ‘Ik vind de palliatieve benadering fantastisch. Dat er vier invalshoeken zijn, (fysiek, sociaal, psychisch en zingeving – red.), dat geeft lucht aan de term ongeneeslijk.’ Kitty praat bewust niet over ‘uitbehandeld’. ‘Ik heb moeite met de term behandelen. Die is medisch gericht en dat is maar een klein stukje van het geheel. Het medische, krijgt teveel aandacht. Je moet het totale plaatje van de mens zien.’
Kitty van de Ven:
‘Als het lokaal goed georganiseerd is en men elkaar weet te vinden, dan werkt het. Dan maakt het niet uit wie het eerste contact met de patiënt heeft.’
Sociaal domein
In de proeftuin is er brede aandacht voor alle dimensies en zijn alle domeinen vertegenwoordigd. ‘Op het vlak van zingeving is al veel ontwikkeld’, weet Kitty, mede vanuit haar werkzaamheden voor het Centrum voor Levensvragen. ‘Meer dan ooit is daar aandacht voor, maar dat mag nog meer’, vindt ze. ‘Maar het sociale domein was bij mij veel minder in the picture. Veel aandacht gaat toch steeds naar de zorg, ook bij mij als coördinator. Het sociaal domein is iets verder weg. Ik ben daar zelf ook te weinig mee bezig. De wereld van het sociaal domein is echt nieuw voor mij. Dit is het eerste echte contact met de gemeente en ik vind het zeer inspirerend.’ Ze hoopt en verwacht dat de proeftuin haar blik nog verder zal verbreden.
Van GoghHuis
‘Ik hoop dat alle deelnemers binnen de proeftuin nieuwe relaties aangaan en nieuwe verbindingen creëren. Dat we contact leggen met mensen en organisaties waar we eerder nog nooit aan gedacht hadden.’ Als voorbeeld noemt ze het Vincent van GoghHuis in Zundert, het kunstcentrum op de geboortegrond van Vincent Van Gogh, dat ook deelneemt aan de proeftuin. ‘Daar gaan we bijvoorbeeld in gesprek over goed leven en goed sterven. Ik zie echt een relatie tussen een goed gesprek, zingeving en cultuur. Ik verwacht van hun deelname onverwachte verbanden en relaties.’
In beeld
Voor Kitty is nog niet altijd duidelijk wie, wanneer in beeld komt bij ondersteuning en zorg aan mensen met een ongeneeslijke ziekte en hun naasten. ‘De verpleegkundigen zijn natuurlijk volop in beeld, zodra er zorg nodig is’, zegt ze. ‘Die hebben een brede kijk en ik acht ze heel hoog.’ Maar de palliatieve levensfase begint vaak al eerder en dan is er andere hulp en ondersteuning nodig, van andere professionals en organisaties. ‘De vraag is: Wanneer en hoe komen zij in beeld?’ Dankzij de proeftuin kan er lokaal in Zundert een antwoord op gevonden worden, aldus Kitty. ‘Als het lokaal goed georganiseerd is en men elkaar weet te vinden, dan werkt het. Dan maakt het niet uit wie het eerste contact met de patiënt heeft.’
Gemeente
Kitty is blij dat de proeftuin door de gemeente Zundert geïnitieerd is en ondersteund wordt door wethouder Twan Zopfi. ‘Een betrokken wethouder is echt winst voor de proeftuin. Dat geeft draagvlak, overkoepelend, over alle domeinen heen. Het maakt het slagen de proeftuin en het borgen van de resultaten makkelijker.’
‘Soms is een duwtje nodig’
De betrokkenheid van de gemeente helpt ook om alle nodige partijen bij elkaar te krijgen, denkt Kitty. ‘Ondanks gebrek aan tijd. Een gemeente heeft zeggenschap en gezag om alle partijen bij een proeftuin te betrekken.’ Maar ze snapt ook wel dat welzijnsorganisaties in eerste instantie wat terughoudend zijn om deel te nemen aan de proeftuin in Zundert. ‘Ik deel hun voorbehoud wel dat projecten die geld-gedreven zijn, vaak weinig opleveren en dat relaties zich organisch moeten vormen. Maar soms is er ook een duwtje nodig! De proeftuin stimuleert en inspireert tot meer ontmoetingen en ideeën. Dat kan alleen maar goed zijn. Ik hoop dat onze proeftuin een inspiratie kan zijn voor andere gemeenten.’
Meer informatie
Zundert is de vijfde proeftuin waar op lokaal niveau zorg en het sociaal domein met elkaar in verbinding komt en samenwerkt aan de zorg en ondersteuning van mensen in de palliatieve fase en hun naasten.
Lees meer over de proeftuinen van Agora en Movisie en over de andere lokale proeftuinprojecten in Maarssen, Roermond, Oude IJsselstreek en Huis aan het Water.
Succesvol samenwerken voor mensen in de laatste levensfase
Nieuwe proeftuin Agora-Movisie in Maarssen: ‘Rust bij de patiënt geeft ons ook rust’
Nieuwe proeftuin Agora-Movisie in Maarssen: ‘Er is veel meer dan de Wmo, maar wat dan precies?’
Proef aan de proeftuin: verhalen van deelnemers, artikelen en handige tools
Delen: