‘Goede palliatieve zorg gaat om meer dan ziekenhuiscijfers en medische zorg’

19 oktober 2023

In 2021 overleden ruim 106.000 mensen aan een aandoening die veelal gepaard gaat met een mogelijke behoefte aan palliatieve zorg. Voor deze ‘doelgroep van palliatieve zorg’ is de kwaliteit van zorg aan het levenseinde in de afgelopen vier jaar verbeterd, aldus het Nivel in een actualisatie van de rapportageserie ‘Palliatieve zorg in Nederland: feiten en cijfers’.

Uit de nieuwe cijfers blijkt dat steeds meer mensen die palliatieve zorg kregen, thuis stierven en steeds minder in het ziekenhuis. Ook kwamen ziekenhuisopnames in de laatste maand voor overlijden in 2021 iets minder frequent voor onder de doelgroep van palliatieve zorg, dan in 2017.
Het Nivel noemt een laag percentage ziekenhuisopnames en een hoog percentage mensen dat thuis sterft, indicatoren van goede palliatieve zorg. Volgens Agora schetsen deze indicatoren echter nog geen volledig beeld. Ze laten bijvoorbeeld niet zien dat goede palliatieve zorg nog niet voor iedereen bereikbaar en beschikbaar is en ook niet dat er vaak onvoldoende samenwerking is tussen zorg en het sociaal domein om goede, multidisciplinaire zorg en ondersteuning te bieden.

Ook ondersteuning

‘De trend lijkt positief, maar er is nog veel te doen voor we in brede zin van ‘goede palliatieve zorg’ kunnen spreken in Nederland’, aldus bestuurder Iris van Bennekom van Agora. Vooral omdat goede palliatieve zorgt gaat om meer dan alleen de medische zorg, maar juist ook om ondersteuning. Er is nog veel werk aan de winkel voor dat dit bewustzijn er voldoende is bij professionals in zorg en het sociaal domein en bij het publiek. Dit was ook een van de bevindingen in het onderzoeksrapport ‘Palliatieve zorg en ondersteuning in de praktijk – Onderzoek naar palliatieve zorg en ondersteuning vanuit het sociaal domein’, vanuit onderzoek dat jb Lorenz eerder dit jaar uitvoerde in opdracht van Agora.

Oproep

Iris van Bennekom deed eerder deze maand een oproep aan alle betrokken partijen om meer werk te maken van zorg én ondersteuning voor mensen met een ongeneeslijke ziekte en hun naasten. ‘Goede palliatieve zorg en ondersteuning gaat dus over veel meer dan alleen fysieke zorg. Het sociaal domein is zich nog onvoldoende bewust van het feit dat heel veel inwoners van hun gemeente ondersteuning nodig hebben in de palliatieve levensfase waarin ze zich bevinden.’ Agora ziet vooral ruimte voor verbetering in de lokale samenwerking tussen zorg en het sociaal domein en een meer multidisciplinaire benadering van de zorg én ondersteuning vanuit de vier dimensies: lichamelijk, sociaal, psychisch en zingeving.
Met leerwerkplaatsen organiseert en faciliteert Agora deze samenwerking op lokaal niveau in diverse gemeenten.

Ruimte voor verbetering

Volgens het Nivel kunnen beleidsmakers, belangenbehartigers van patiënten, mantelzorgers en zorgprofessionals op basis van de actuele gegevens en de ontwikkelingen, met elkaar in gesprek over het aanbod en de kwaliteit van palliatieve zorg: wordt steeds meer de juiste zorg op de juiste plek geboden? Waar is ruimte voor verbetering?
‘De Juiste Zorg op de Juiste Plek realiseren betekent dat je moet investeren om professionals in het sociaal domein en de zorg bij elkaar te brengen, met elkaar te verbinden, elkaars taal te spreken en expertise te kennen zodat samenwerken vanzelfsprekend wordt’, aldus Van Bennekom. ‘Laatst vertelde een wethouder ons nog dat palliatieve zorg geen gemeentelijke taak zou zijn, want mensen in de palliatieve levensfase zijn hele zieke mensen en die horen in het ziekenhuis, verpleeghuis of hospice.’ De recente cijfers en ontwikkelingen die Nivel publiceerde, steunen Agora in de overtuiging dat die rol er wél is voor gemeenten, omdat steeds meer mensen dus thuis sterven.

Meer informatie

• Lees het hele artikel van het Nivel ‘Meer mensen uit de doelgroep van palliatieve zorg stierven in 2021 thuis’
• Lees/download de folder van Agora ‘Sociale benadering palliatieve zorg en ondersteuning’
• Lees het pleidooi van Iris van Bennekom: ‘Maak nú werk van de zorg én ondersteuning in de palliatieve levensfase.’
• Lees meer over de lokale leerwerkplaatsen van Agora.
• Lees/download het onderzoeksrapport ‘Palliatieve zorg en ondersteuning in de praktijk – Onderzoek naar palliatieve zorg en ondersteuning vanuit het sociaal domein‘