Praat over de dood. Of schrijf erover.

22 februari 2022

‘Zullen we het over iets gezelligers hebben?’ De meeste mensen praten niet graag over de dood. Sire begon daarom pasgeleden de campagne ‘Praat erover, niet eroverheen’. Ik zou daaraan toe willen voegen: en schrijf erover.

Mensen die ik vertel dat ik bij Agora werk, dat zich inzet voor mensen in de palliatieve fase, kijken me soms wat glazig aan en beginnen over iets anders. Of over het levenseinde van hun vader of moeder of tante. In elk geval niet over dat van henzelf.

Onderzoek wijst uit dat 54 procent van de Nederlanders niet over de dood gesproken heeft met iemand die er nu niet meer is, zegt Sire, de stichting voor ideële reclame. Velen van hen hadden dat achteraf liever anders gezien. Het is daarom toe te juichen dat Sire de campagne ‘Praat erover, niet eroverheen’ is gestart. Deze sluit mooi aan bij het initiatief van de Coalitie van Betekenis tot het Einde: ‘Ik wil met je praten’. Op de bijbehorende website ‘Ik wil met je praten’ staan onder andere mooie, praktische gespreksstarters. Speciaal voor al die mensen die niet goed weten hoe je zo’n gesprek over de laatste levensfase nou het beste kunt beginnen.

Het juiste gespreksmoment

Wat is eigenlijk het juiste moment voor zo’n gesprek over de dood? Het ligt voor de hand om te wachten tot je in je directe omgeving wordt geconfronteerd met de eindigheid van het bestaan. Als je bijvoorbeeld weet dat je niet meer beter wordt. Maar uit ervaring weet ik dat je dan soms te laat bent. Bovendien is het beter om zo’n spannend gesprek aan te gaan als er nog geen druk is. Want vind maar eens een goed moment als er – bijvoorbeeld na ziekte of een ongeval – toch al veel geregeld moet worden. Wacht dus juist niet tot het zover is, maar denk er nu over na en praat erover. Of schrijf erover.

Voordelen van schrijven

Schrijven heeft veel voordelen. Omdat je het in alle rust kunt doen, op een zelfgekozen moment en in je eigen stijl. Je kunt je gedachten formuleren en aanpassen zonder de angst of je het wel goed doet, zonder zorgen of je woorden wel goed overkomen bij de ander. Je kunt gewoon onbekommerd je wensen opschrijven voordat je ze gaat delen.

Merk je dat je het praten over de dood steeds uitstelt? Pak dan eerst een pen of start je laptop en schrijf een persoonlijke brief. Doe het vandaag nog, voordat het te laat is. Iedereen kan het met deze prachtige voorbeeldbrief en checklist.

Deel de brief daarna met de mensen om je heen. Niet als dwingend lijstje maar als een handreiking, een uitnodiging om het gesprek aan te gaan.