Zingeving stopt niet bij de voordeur

28 oktober 2020

Succesvolle werkconferentie Agora ‘Zingeving in de buurt’

Met maar liefst 200 deelnemers was de online Werkconferentie die Agora organiseerde op 27 oktober een groot succes. De video’s van de sprekers hadden impact, de discussie die in de breakout rooms plaatsvonden waren kort maar zinnig en de deelnemers waren enthousiast. Het thema Zingeving blijkt enorm te leven, onder alle deelnemers uit de verschillende werkvelden.

Zingeving stopt niet bij de voordeur maar begint daar eigenlijk pas. Hoogleraar Gaby Jacobs zette de deelnemers aan deze werkconferentie in het eerste filmpje direct op scherp. Het nadenken over en vorm geven aan zingeving is een taak van alle professionals in zorg en welzijn. Dat gezegd hebbende plaatste Jacobs ook kanttekeningen bij ‘hoe dan’. Ze stipte veel aan, waaronder ‘Positieve gezondheid’ van Machteld Huber en legde uit dat er twee vormen van zingeving bestaan, alledaagse en existentiële. Zij benoemde de lastige vraag aan zorgprofessionals ‘doe dit er nog maar even bij’. Jacobs stuurde de deelnemers de breakout room in met de vraag ‘Hoe geven jullie zingeving een plek in je werk?’

Kijk het filmpje van Gaby Jacobs terug:

Breakout rooms

De deelnemers werden na duidelijke instructie en begeleiding van dagvoorzitter Guido Schürmann ingedeeld in breakout rooms om met maximaal vijf deelnemers door te praten over deze vraag. Behalve dat veel mensen de tien minuten die daarvoor gereserveerd waren te kort vonden, werd er enthousiast op elkaar gereageerd. Er werden zinnige antwoorden gegeven en in de chat werd veel informatie uitgewisseld.

Innerlijk en persoonlijk proces

De volgende spreker, Elisabeth van Oostrum, voorzitter van de Raad van Ouderen, benoemde dat zingeving vooral een innerlijk en persoonlijk proces is. Dat het belangrijk is dat dat soort gesprekken dicht bij huis plaatsvinden en in dat perspectief is de uitdrukking ‘Beter een goede buur dan een verre vriend’ waarheid. Van Oostrum constateerde ook dat zingevingsvragen stellen soms betekent dat je een vraag die je toch al stelt anders formuleert. Dus na de vraag: ‘Heeft u lekker geslapen?’ bij ontkenning de vraag stellen: ‘Waar lag u wakker van?’ Vaak blijkt volgens van Oostrum dat het niet klopt als gezegd wordt dat ouderen een depressie hebben. Het gebrek aan zingeving in het leven wordt niet opgelost door antidepressiva te geven maar door de juiste zingevingsvragen te stellen.
Elisabeth vroeg de deelnemers uit de verschillende werkvelden daarom: Hebben jullie voldoende beeld van de verschillende behoeftes van de mensen? Kun je van elkaar leren hoe je hiermee omgaat?

Kijk het filmpje van Elisabeth van Oostrum terug:

Durf te denken

In de breakout rooms werden onmiddellijk mooie oplossingen aangedragen. Een deelnemer zei: ‘Het gaat vooral om het aandurven zingeving benoembaar en daar mee bereikbaar te maken’. Een andere deelnemer organiseerde scholing in het woonzorgcentrum over bedekte vragen. Want hoe ziet een zingevingsvraag er nou eigenlijk uit? Dagvoorzitter en projectleider Geestelijke Verzorging Thuis bij Agora, Guido Schürmann, prikkelde als aanvulling op deze breakout sessie de ‘zaal’ vervolgens met een andere denker, de filosoof Emmanuel Kant. Kant ging uit van de autonome mens en deed de uitspraak ‘Sapere Aude’ oftewel ‘durf te denken’. Afgeleide voor deze dag zou dan zijn ‘Durf te vragen’.

Vertrouwen in de vrijwilliger

Na een korte pauze kregen Nienke Kuyvenhoven, adjunct directeur van Sociaal Werk Nederland en Petra van Loon, programmaleider Samen Ouder worden van de vereniging NOV, het woord in hun filmpje waarin mooie dingen gezegd werden over het belang van vrijwilligers. ‘Vrijwilligers kunnen nog beter dan professionals echt naast iemand staan’. Er werd een onderscheid gemaakt tussen de sociaal werker, waar er 55.000 van zijn aangesloten bij de branchevereniging en de vrijwilligers, waarvan er binnen SWN maar liefst 120.000 bereikt worden. Een sociaal werker is heel oplossingsgericht en de vrijwilliger is er gewoon. Dat laatste, er gewoon zijn, aandacht en tijd voor iemand hebben, is heel belangrijk. Van Loon: ‘Bij een vrijwilliger hebben mensen het gevoel – die is er echt alleen voor mij – omdat die persoon er geen geld voor krijgt. Zonder natuurlijk de rol van de sociaal werker teniet te doen. Ze vullen elkaar aan.’

Wat ga je morgen anders doen?

De dames stelden de groep een hele kritische vraag: ‘Waar ligt het aan als de samenwerking stroef loopt tussen sociaal werk en geestelijk verzorgers? En: ‘Wat ga je morgen anders doen?’ In de breakout rooms levert deze vraag vooral veel antwoorden en gesprekken op die gaan over verbinding zoeken. Eenieder is bereid of al bezig om cross-overs te maken, verbindingen te leggen met andere lokale initiatieven. Een belangrijke sleutel, wist een van de breakout groep deelnemers, is ‘Bouw op de contacten met mensen waarvan je weet dat je dezelfde taal spreekt’. Dan komt van het een het ander en gaat de bal rollen.

Kijk het filmpje van Nienke Kuyvenhoven en Petra van Loon terug:

Zingeving in de praktijk

In de laatste sessie van de dag gingen we in op drie voorbeelden uit het land, waarvan twee lopende actieonderzoeken. Een van Gaby Jacobs, waar huisartsenpraktijken in gesprek zijn met geestelijk verzorgers. Jacobs: ‘Actie-onderzoek is kennis ontwikkelen uit veranderingen. Het leven kan moeizaam zijn en dat heeft een enorme weerslag op onze gezondheid. Vooral de praktijkondersteuners kunnen een grote rol spelen bij ondersteuning en verwijzing.’ Een van Marianne Merkx, ‘Waarde van de vrijwilliger ten opzichte van de geestelijk verzorger en scholing over Zingeving en eenzaamheid’, en een van Gérard Mustert van KBO Brabant. Zij voeren ‘Het goede gesprek over het leven’ met daartoe opgeleide geestelijk verzorgers én vrijwilligers.

Kijk het filmpje met drie voorbeelden uit het land terug:

Afsluiting en doorlezen

De enorme, volle, inspirerende en actieve middag werd mooi afgesloten door de dagvoorzitter Guido Schürmann die verwees naar de site www.geestelijkeverzorging.nl. Ter afsluiting was er nog een klein rondje langs de chatbox. Er werd gelukkig veel gebruik van gemaakt. Op deze manier is ook onderling informatie uitgewisseld en dat was goed om te zien. Aanwezigen vonden de gesprekken in de breakout rooms leuk en soms te kort. Op het kanaal van Agora via 1Sociaal Domein werd door sommigen het gesprek nog voortgezet. Ten slotte dankte Guido Schürmann alle aanwezigen voor hun deelname en enthousiasme.

Verder praten?

• Dat kan via het Agora kanaal: De palliatieve benadering op 1SociaalDomein.
• Wil je op de hoogte gehouden worden? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.
• Vind hier de Infographic Zingevingsvragen van Agora terug.
• Geestelijke verzorging, de website voor meer informatie: geestelijkeverzorging.nl
• Het landelijk telefoonnummer: 085 – 0043063
• Ondersteuning bij levensvragen: PRIL

---